Wij krijgen veel vragen van patiënten over het COVID-19 vaccinatiebeleid, met name gezien de recente zorgen bij het AstraZeneca vaccin. Het streven is dat in Nederland iedereen >18 jaar voor 1 juli 2021 aangeboden wordt zich te laten vaccineren tegen COVID-19. Op dit moment zijn er binnen de EU 4 goedgekeurde vaccins: BioNTech/Pfizer, Moderna, AstraZeneca en Janssen. Wat betreft het AstraZeneca vaccin zijn er ontwikkelingen rondom een mogelijk verhoogd risico op zeldzame trombose (=stolselvorming). Het Europees Medicijnen Agentschap (EMA) heeft op 18 maart 2021 het volgende verklaard over het AstraZeneca vaccin:
– de voordelen van het vaccin om COVID-19 te voorkomen (wat zelf al een verhoogd risico op trombose geeft) wegen op tegen de bijwerkingen.
– het vaccin is NIET geassocieerd met een verhoogd risico op trombose.
– er is geen probleem met bepaalde geproduceerde batches van het vaccin.
– er is mogelijk een associatie met zeer zeldzame vormen van trombose in combinatie met trombocytopenie (verlaagd aantal bloedplaatjes) en zeldzame vormen van stolselvorming in de vaten die bloed uit de hersenen afvoeren (sinustrombose).
Belangrijk is te begrijpen dat een associatie een mogelijk verband betekent, maar dus nog niet een bewezen relatie (=oorzaak van). Op meer dan 20 miljoen vaccinaties binnen de EU, IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk zijn slechts 7 gevallen van trombose in combinatie met trombocytopenie en 18 gevallen van sinustrombose gerapporteerd. Dus een kans kleiner dan 0,000125% op deze 2 vormen van trombose. Dit zijn dus zeer zeldzame, mogelijke bijwerkingen. De meeste van deze patiënten waren vrouwen jonger dan 55 jaar. Het totale aantal gerapporteerde tromboses is tot nu toe LAGER in de gevaccineerden dan men zou verwachten in de algemene bevolking.
Beoordeling De conclusie is dan ook zoals verwoord door het Nederlands College ter van Geneesmiddelen: ‘Het zijn ernstige meldingen bij relatief jonge mensen, maar zeer zeldzaam. Er is nog geen bewijs dat deze zeldzame, ernstige klachten komen door het vaccin. Dat moet goed uitgezocht worden en dat kost tijd.’
Er komt nu geen advies voor bepaalde patiëntgroepen (bijvoorbeeld vrouwen jonger dan 55 jaar) om het AstraZeneca vaccin niet te nemen. Het is niet aannemelijk dat patiënten met PXE meer risico hebben op eventuele bijwerkingen van dit of de andere vaccins. Wanneer wij meer specifieke informatie krijgen over COVID-19 vaccinatie die van belang is voor patiënten met PXE zullen wij dit direct communiceren.
Nog vragen: pxe@umcutrecht.nl
Dr. Wilko Spiering, UMC Utrecht Expertisecentrum voor PXE
